Hoạt động dạy định hướng nghề nghiệp cho VIP trưởng thành (các cá nhân có nhu cầu giáo dục đặc biệt, chẳng hạn như người có khuyết tật phát triển, tự kỷ, ADHD, hoặc các tình trạng sức khỏe khác) đóng vai trò quan trọng trong việc giúp họ phát triển kỹ năng sống, xây dựng sự tự tin và đạt được mục tiêu nghề nghiệp phù hợp với khả năng và sở thích của bản thân. Định hướng nghề nghiệp không chỉ đơn thuần là giúp học viên hiểu về các công việc mà còn là việc phát triển các kỹ năng thiết yếu để có thể tự lập trong cuộc sống và công việc.

Tại Trường Mầm Non Thiên Long EQ đã áp dụng phương pháp dạy học như sau:

1. Xác định khả năng và sở thích

• Khám phá sở thích cá nhân: Một trong những bước đầu tiên là giúp học viên khám phá sở thích và đam mê của bản thân thông qua các hoạt động thực tế, trò chơi, bài kiểm tra năng lực và sở thích. Các hoạt động này có thể bao gồm vẽ tranh, làm thủ công, chơi thể thao, nấu ăn, hoặc tham gia vào các công việc tình nguyện. Điều này giúp học viên hiểu rõ hơn về những gì họ yêu thích và cảm thấy tự tin hơn khi đưa ra lựa chọn nghề nghiệp.
• Kiểm tra kỹ năng: Sử dụng các công cụ đánh giá để xác định các kỹ năng mạnh mẽ của học viên, chẳng hạn như khả năng giao tiếp, kỹ năng tổ chức, khả năng sáng tạo, hay các kỹ năng cơ bản khác. Điều này sẽ giúp tạo nền tảng để định hướng nghề nghiệp phù hợp.

2. Giới thiệu về các ngành nghề khác nhau

• Tạo cơ hội tiếp xúc với các nghề nghiệp thực tế: Cung cấp cơ hội cho học viên tham gia vào các buổi hội thảo, thăm quan các doanh nghiệp hoặc cơ sở công việc để học viên có thể hiểu rõ hơn về các công việc và ngành nghề khác nhau. Chẳng hạn, tham gia vào các hoạt động tại nơi làm việc, như siêu thị, cửa hàng, nhà máy sản xuất, hoặc các dịch vụ cộng đồng.
• Mô phỏng công việc: Sử dụng các tình huống mô phỏng hoặc mô hình nghề nghiệp (thực hành công việc nhẹ như làm vệ sinh, sắp xếp đồ, thư ký, nhân viên bán hàng) để học viên có thể thử nghiệm công việc trong môi trường an toàn và không có áp lực.

3. Phát triển kỹ năng nghề nghiệp cơ bản

• Kỹ năng giao tiếp: Dạy học viên cách giao tiếp hiệu quả trong môi trường làm việc, bao gồm các kỹ năng như cách chào hỏi, cách yêu cầu hỗ trợ, cách diễn đạt yêu cầu công việc, và cách duy trì mối quan hệ tích cực với đồng nghiệp. Các tình huống giao tiếp có thể được luyện tập qua các trò chơi nhập vai hoặc các bài học nhóm.
• Kỹ năng làm việc nhóm: Học viên cần được hướng dẫn về các kỹ năng làm việc nhóm như phối hợp, chia sẻ công việc, và giải quyết vấn đề cùng với đồng nghiệp. Các hoạt động nhóm, ví dụ như thảo luận, làm dự án nhóm, sẽ giúp học viên xây dựng kỹ năng này.
• Kỹ năng tự phục vụ và tự quản lý: Dạy học viên cách quản lý thời gian, sắp xếp công việc cá nhân, và làm việc độc lập. Các hoạt động này bao gồm việc lập kế hoạch cho các công việc trong ngày, quản lý tài chính cá nhân, và duy trì thói quen làm việc khoa học.

4. Dạy về các môi trường làm việc khác nhau

• Tìm hiểu về các loại hình công việc: Giới thiệu cho học viên các loại công việc có thể phù hợp với khả năng và sở thích của họ. Có thể chia thành các nhóm công việc như công việc văn phòng, công việc trong ngành dịch vụ, công việc thủ công, và công việc sáng tạo. Mỗi công việc có đặc điểm và yêu cầu riêng biệt, vì vậy giúp học viên hiểu rõ về chúng là rất quan trọng.
• Môi trường làm việc thân thiện và hỗ trợ: Hướng dẫn học viên nhận biết các môi trường làm việc mà họ có thể làm việc thoải mái, không gặp phải áp lực quá mức, với các đồng nghiệp và người quản lý có sự cảm thông và hỗ trợ. Điều này sẽ giúp học viên cảm thấy tự tin hơn khi gia nhập thị trường lao động.

5. Định hướng nghề nghiệp dựa trên các lựa chọn thực tế

• Định hướng nghề nghiệp cá nhân hóa: Mỗi học viên có một lộ trình nghề nghiệp riêng biệt, và việc xác định nghề nghiệp phù hợp phụ thuộc vào nhu cầu và khả năng của từng cá nhân. Đối với một số học viên VIP, công việc có thể chỉ yêu cầu các kỹ năng cơ bản, trong khi những người khác có thể cần công việc yêu cầu mức độ kỹ năng cao hơn.
• Khuyến khích sự tham gia vào các chương trình đào tạo nghề: Các chương trình đào tạo nghề phù hợp với học viên VIP có thể bao gồm các khóa học về nghề thủ công, kỹ năng văn phòng, chăm sóc khách hàng, hoặc các ngành nghề dịch vụ. Điều này giúp học viên có thêm lựa chọn nghề nghiệp và được trang bị những kỹ năng thực tế.

6. Thực hành nghề nghiệp qua các chương trình thực tập

• Thực tập nghề nghiệp: Các chương trình thực tập tại các doanh nghiệp hoặc tổ chức sẽ giúp học viên có cơ hội làm quen với công việc thực tế, tạo dựng kỹ năng và hiểu biết về công việc mà họ đang hướng đến. Đây cũng là cơ hội để học viên phát triển mạng lưới quan hệ trong ngành nghề mà họ quan tâm.
• Hướng dẫn và hỗ trợ trong quá trình thực tập: Cung cấp sự hỗ trợ từ các mentor (người hướng dẫn) hoặc các nhà tuyển dụng trong suốt quá trình thực tập để giúp học viên giải quyết vấn đề phát sinh và duy trì sự tự tin.

7. Dạy về các kỹ năng mềm trong công việc

• Kỹ năng giải quyết vấn đề: Giúp học viên học cách giải quyết các vấn đề cơ bản trong công việc như xử lý khi gặp khó khăn hoặc tình huống không mong muốn. Điều này giúp họ có thể tự tin ứng phó với các thử thách trong công việc.
• Kỹ năng quản lý căng thẳng: Giúp học viên nhận biết và kiểm soát căng thẳng trong môi trường làm việc, bao gồm các kỹ thuật thư giãn, thở sâu, hoặc thay đổi góc nhìn để giảm bớt lo âu khi phải đối mặt với công việc.

8. Cung cấp sự hỗ trợ liên tục và tư vấn nghề nghiệp

• Tư vấn nghề nghiệp thường xuyên: Các buổi tư vấn nghề nghiệp sẽ giúp học viên làm rõ mục tiêu nghề nghiệp, đánh giá lại những tiến bộ đạt được và điều chỉnh kế hoạch nghề nghiệp nếu cần thiết. Các chuyên gia sẽ giúp họ xác định các cơ hội nghề nghiệp phù hợp và cung cấp các chiến lược để đạt được mục tiêu nghề nghiệp.
• Sự hỗ trợ từ gia đình và cộng đồng: Gia đình và cộng đồng cũng đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng nghề nghiệp cho học viên VIP. Cung cấp thông tin, tạo cơ hội việc làm, và cung cấp sự hỗ trợ tinh thần sẽ giúp học viên có thể hoàn thành mục tiêu nghề nghiệp của mình.

Hoạt động dạy định hướng nghề nghiệp cho VIP trưởng thành là một quá trình quan trọng giúp họ khám phá khả năng của bản thân, xây dựng kỹ năng sống và nghề nghiệp, đồng thời tự tin bước vào thị trường lao động. Các hoạt động này không chỉ giúp học viên xác định công việc phù hợp mà còn giúp họ phát triển các kỹ năng mềm cần thiết để có thể sống độc lập và hòa nhập xã hội. Chìa khóa thành công là sự kết hợp giữa giáo dục, thực hành và sự hỗ trợ liên tục từ gia đình, cộng đồng và các chuyên gia nghề nghiệp.