Dạy học cho bé tăng động, đặc biệt là trẻ em có rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD), đòi hỏi các phương pháp linh hoạt, sáng tạo và có sự kiên nhẫn cao. Trẻ tăng động thường có đặc điểm dễ mất tập trung, hiếu động, khó ngồi yên và dễ bị xao nhãng. Vì vậy, việc thiết kế các hoạt động dạy học phù hợp sẽ giúp trẻ phát huy được khả năng của mình mà không cảm thấy bị ép buộc hay căng thẳng. Dưới đây là một số hoạt động và chiến lược giúp dạy học cho trẻ tăng động hiệu quả:

1. Chia nhỏ bài học và chia thời gian hợp lý

• Chia bài học thành phần nhỏ: Trẻ tăng động thường gặp khó khăn khi phải làm việc trong thời gian dài. Vì vậy, chia bài học thành các phần nhỏ, dễ thực hiện sẽ giúp trẻ duy trì sự tập trung tốt hơn. Ví dụ, thay vì yêu cầu trẻ hoàn thành một bài tập dài, bạn có thể chia nhỏ thành các bước hoặc từng câu hỏi.
• Giới hạn thời gian học: Sử dụng phương pháp học ngắn gọn, như kỹ thuật Pomodoro (học 15-20 phút và nghỉ 5 phút). Điều này giúp trẻ duy trì sự tập trung trong thời gian ngắn, sau đó được phép thư giãn và tái tạo năng lượng.

2. Tạo môi trường học tập linh hoạt và ít xao nhãng

• Môi trường học tập yên tĩnh: Sắp xếp không gian học tập ít bị phân tâm. Hạn chế tiếng ồn và các yếu tố gây xao nhãng như TV, điện thoại. Cần có một góc học tập cố định, với các vật dụng học tập gọn gàng và dễ tiếp cận.
• Sử dụng không gian học linh hoạt: Đối với những trẻ tăng động, có thể cho phép trẻ học ở nhiều vị trí khác nhau trong lớp hoặc nhà, thậm chí có thể học đứng hoặc di chuyển trong không gian học. Điều này giúp trẻ không cảm thấy gò bó.

3. Tích hợp hoạt động thể chất vào quá trình học tập

• Kết hợp học tập với vận động: Trẻ tăng động thường có nhu cầu vận động cao, vì vậy các hoạt động thể chất giúp trẻ giải tỏa năng lượng dư thừa và cải thiện khả năng tập trung. Ví dụ, có thể cho trẻ thực hiện các bài tập vận động nhẹ nhàng như nhảy dây, đi bộ, hoặc làm một số động tác thể dục trước và sau mỗi buổi học.
• Các trò chơi vận động: Các trò chơi như “nhảy qua vòng”, “chạy nhanh và dừng lại”, “chạy đua với bạn” có thể giúp trẻ thỏa mãn nhu cầu vận động của mình và duy trì sự hứng thú trong học tập.

4. Sử dụng các công cụ học trực quan

• Sử dụng hình ảnh và đồ dùng học tập: Đối với trẻ tăng động, việc sử dụng các công cụ trực quan giúp trẻ dễ dàng tập trung và ghi nhớ bài học. Ví dụ, sử dụng tranh vẽ, bảng màu, sơ đồ hoặc video minh họa cho các bài học giúp trẻ dễ dàng hình dung và hiểu bài hơn.
• Áp dụng công nghệ: Các ứng dụng giáo dục trên điện thoại hoặc máy tính bảng có thể là công cụ hỗ trợ hữu ích. Chúng giúp trẻ học qua các trò chơi, bài tập trực quan và có thể cung cấp các thông tin sinh động, thu hút sự chú ý của trẻ.

5. Khuyến khích sự tham gia và tạo động lực

• Tạo các hoạt động có tính tương tác cao: Các hoạt động có sự tham gia của trẻ sẽ giúp trẻ tập trung hơn. Ví dụ, thay vì chỉ giảng bài, hãy yêu cầu trẻ tham gia vào các câu hỏi, thảo luận nhóm hoặc yêu cầu trẻ thực hành trực tiếp với các đồ vật.
• Khen ngợi và phần thưởng: Trẻ tăng động có thể cảm thấy thiếu tự tin khi không hoàn thành bài tập hoặc bị la mắng. Vì vậy, việc khen ngợi những nỗ lực và thành tích nhỏ sẽ giúp trẻ cảm thấy động viên và tiếp tục cố gắng. Hãy sử dụng các phần thưởng nhỏ như sticker, thời gian chơi tự do hoặc một món quà nhỏ khi trẻ hoàn thành tốt nhiệm vụ.

6. Thiết lập thói quen và cấu trúc rõ ràng

• Tạo thói quen học tập ổn định: Trẻ tăng động thường cần sự ổn định và cấu trúc trong ngày. Hãy thiết lập một lịch trình học tập rõ ràng, với thời gian học, nghỉ ngơi, ăn uống và chơi đùa được xác định cụ thể. Điều này giúp trẻ có cảm giác an toàn và dễ dàng theo dõi tiến trình học tập.
• Sử dụng danh sách công việc: Cung cấp cho trẻ một danh sách nhiệm vụ cần hoàn thành trong ngày. Trẻ có thể đánh dấu những công việc đã hoàn thành, giúp trẻ dễ dàng theo dõi và cảm thấy có động lực hơn.

7. Cung cấp thời gian nghỉ ngơi hợp lý

• Nghỉ ngơi thường xuyên: Trẻ tăng động thường rất khó duy trì sự tập trung trong thời gian dài. Hãy chia ngày học thành các khoảng thời gian học ngắn và cho trẻ nghỉ ngơi giữa các khoảng thời gian đó. Trong thời gian nghỉ, trẻ có thể làm những hoạt động thư giãn hoặc chơi tự do.
• Cung cấp hoạt động thư giãn: Khi trẻ cảm thấy căng thẳng hoặc mất tập trung, hãy khuyến khích trẻ thực hiện các hoạt động thư giãn như hít thở sâu, nghe nhạc nhẹ nhàng hoặc vẽ tranh.

8. Áp dụng các kỹ thuật giảm căng thẳng

• Kỹ thuật thư giãn: Dạy trẻ các bài tập thư giãn như thở sâu, căng cơ và thả lỏng để giúp trẻ giảm căng thẳng và tập trung hơn vào bài học.
• Sử dụng âm nhạc: Đôi khi, nghe nhạc nhẹ nhàng có thể giúp trẻ tăng cường sự tập trung. Âm nhạc cũng giúp trẻ thư giãn và cải thiện tinh thần khi học tập.

Dạy học cho trẻ tăng động cần phải có sự kiên nhẫn, linh hoạt và sáng tạo trong việc áp dụng các phương pháp phù hợp. Việc kết hợp học tập với các hoạt động thể chất, sử dụng công cụ học tập trực quan, chia nhỏ bài học và khuyến khích sự tham gia của trẻ sẽ giúp trẻ cải thiện khả năng tập trung và phát triển kỹ năng học tập hiệu quả hơn. Hãy tạo ra một môi trường học tập tích cực và hỗ trợ để trẻ cảm thấy tự tin, hứng thú và có động lực trong việc học.